🚀 لاگ خرداد ۴۰۴ | بالستیک‌های قاره‌پیما بیخ‌گوشمون

تجربه‌ی عجیبیه… این خردادِ ۴۰۴.
وقتی موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای در کمتر از ۲ دقیقه شلیک می‌شن، دیگه فرصت تصمیم‌گیری نمی‌مونه. فقط می‌مونه یک لرزش ممتد توی شکمت و لرز پشت کمرت؛ اونجاس که میفهمی چطور سرعت 0-100 قلبت، لامبورگینی رو می‌گیره.
درگیری‌ای که سال‌ها فقط «احتمال» بود، حالا داره به حقیقت بدل می‌شه. جنگ ایران و اسرائیل (و آمریکا، یعنی هم‌پیمانش) دیگه فقط هشتگ نیست. فقط تحلیل تلویزیونی نیست. فقط فانتزی کانال‌های یوتیوبی نیست. بیش از 200 تا جنگ‌افزار که به یک باره به سمت ایران شلیک شدن که 90 درصد آن در آسمان و توسط پدافند خنثی شد.¹

اگر براتون جالبه اینجا بخونید که سامانه‌های پدافند ضد موشک چطور عمل می‌کنن؟

پدافند ضد موشک به سیستم‌هایی گفته می‌شه که موشک‌های ورودی (ballistic, cruise یا هواپرتاب) رو رهگیری و نابود می‌کنن. ساختار این سیستم‌ها پیچیده و چندلایه‌ست.

ساختار دفاع موشکی معمولاً ۳ لایه‌ایه:

لایه	نوع رهگیری	نمونه سیستم‌ها
لایه بالا (Exo-atmospheric)	رهگیری در فضا، پیش از ورود موشک به جو	THAAD (آمریکا), Aegis SM-3
لایه میانی (Mid-course)	در جو، ارتفاع بالا	S-400 (روسیه), Arrow (اسرائیل)
لایه پایینی (Terminal)	نزدیک زمین، آخرین لحظات برخورد	Iron Dome, David’s Sling, NASAMS, Bavar-373 (ایران)

عملکرد:

کشف (Detection): توسط رادارهای Phased Array، یا سنسورهای IR ماهواره‌ای
ردیابی (Tracking): پیگیری موقعیت، سرعت و جهت موشک با دقت بالا
تشخیص تهدید (Threat Classification): اینکه آیا شیء مورد نظر خطرناکه یا نه
درگیری (Engagement): شلیک موشک رهگیر یا لیزر/پرتو EMP (در بعضی سیستم‌های آینده‌نگر)
نابودی (Kill/Intercept): یا با انفجار نزدیک (Proximity Detonation) یا با اصابت مستقیم (Hit-to-Kill)

موشک‌های بالستیک فقط چند دقیقه طول می‌کشه تا از یک قاره به قاره دیگه برسن، بنابراین:

کشورها نیاز به سامانه‌های هشدار سریع (Early Warning) دارن.
برخی کشورها حتی از هوش مصنوعی برای تشخیص تهدید و تصمیم سریع استفاده می‌کنن.
سیستم‌ها باید همیشه در حالت آماده‌باش (Hot Standby) باشن.

📌 نکات جالب:

در جنگ‌های آینده، پدافند لیزری و حتی پدافند کوانتومی (Quantum Radar) مطرح هستن.

سامانه پدافندی ایران مثل باور ۳۷۳، شبیه S-300 طراحی شده اما گفته می‌شه که به الگوریتم‌های بومی مجهزه.

Iron Dome (گنبد آهنین) اسراییل حتی می‌تونه تصمیم بگیره که یک موشک نیازی به رهگیری داره یا نه، تا هزینه‌ها کاهش پیدا کنه.

سیاست این روزآ فقط قیمت ریال و بنزین رو تغییر نمیده،داره زندگی قبیله‌ای رو از هم می‌پاشونه و آرامش رو صلب میکنه. وقتی هیچ‌جا برای پناه گرفتن نداری و شانس‌ی برای گرفتن جلوی این موشک‌ها نداری، احساس می‌کنی کل سرنوشت خودت یا جامعه‌ات تو یه کلیک (یا یه دکمه شلیک) خلاصه شده. دیگه شور انقلابی که با پرچم و شعار می‌جوشید، جای خودشو به ناباوری و محافظه‌کاری داده، چون می‌دونی این نبرد تو افق‌های راداری و اتاق‌های فرماندهی folyجنگی جریان داره نه توی خیابون و سنگر! چریک، دیگه اسلحه نمی‌گیره، ربات برنامه می‌نویسه.

ادامه این مطلب بیشتر شفاف سازی موضوع جنگ فعلی برای خودمه.

موضوع توافق ایران – آمریکا – اسرائیل چیست؟

ریشه اصلی: غنی‌سازی اورانیوم

ایران برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داره (بر اساس NPT – پیمان عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای)، اما غنی‌سازی تا درصدهای بالا (مثلاً ۶۰٪ و بالاتر) باعث نگرانی غرب شده چون:

برای نیروگاه فقط تا ~۵٪ کافیه
برای ساخت بمب هسته‌ای، غنی‌سازی باید به ~۹۰٪ برسه

توافق برجام (۲۰۱۵):

بند کلیدی	جزئیات
کاهش غنی‌سازی	ایران فقط تا ۳.۶۷٪ غنی‌سازی کنه
محدودیت تعداد سانتریفیوژ	فقط IR-1 فعال باشه
بازرسی‌های شدید	آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دسترسی کامل داشته باشه
لغو تحریم‌ها	در ازای پایبندی ایران

اما در ۲۰۱۸ ترامپ از توافق خارج شد → ایران هم گام‌به‌گام تعهداتش رو کاهش داد.

اگه براتون سوال شده اسرائیل چرا خودش سلاح هسته ای داره ولی مخالفه ایران اونو داشته باشه؟ کلیک کنید

⚠ اسرائیل عضو NPT نیست

یعنی خودش را به هیچ چارچوب جهانی متعهد نکرده. حدوداً از دهه ۶۰ میلادی (با کمک فرانسه) در دیمونا به ساخت سلاح هسته‌ای پرداخت. گفته می‌شه:

اسرائیل بین ۸۰ تا ۴۰۰ کلاهک هسته‌ای داره
سیاست رسمی‌اش: «نه تأیید، نه تکذیب» (ambiguous deterrence)

از دید استراتژیک:

برتری نظامی منطقه‌ای اسرائیل به برتری تکنولوژیکش وابسته‌ست
اگر ایران به آستانه سلاح هسته‌ای برسه، معادله قدرت در خاورمیانه عوض می‌شه
اسرائیل نگران بازدارندگی متقابل (Mutual Deterrence) می‌شه؛ یعنی: دیگر نمی‌تونه بدون پاسخ، حمله پیش‌دستانه انجام بده.

وضعیت امروز (تا ژوئن ۲۰۲۵):

ایران دانش ساخت سلاح هسته‌ای را داره، اما هنوز تصمیم به تولید نگرفته (طبق آژانس).
اسرائیل تلاش می‌کنه این دانش هیچ‌وقت به آستانه «سلاح» نرسه.
آمریکا و اروپا بین دیپلماسی (توافق جدید) و فشار حداکثری مردد هستن.
تنش‌ها در منطقه (غزه، لبنان، دریای سرخ) گاهی بهانه‌ای برای تشدید سیاست‌های هسته‌ای می‌شه.

در نهایت…

وقتی شرایط عادی نیست یه شور زندگی جمع‌ی اتفاق می‌افته بنظرم، وقتی نمی‌تونی کشور رو ترک کنی، وقتی ساختمون‌ها داره منفجر می‌شه، یه جور بُهت وجودت رو می‌گیره. حس اینکه دیگه حتی نمی‌تونی بدوی… چون نمی‌دونی سمت امن، دقیقاً کجاست. دنیا، مثل یه سریال سیاه علمی‌تخیلی، خودش رو داره روایت می‌کنه… بی‌ما.

در این روزهای اوایل جنگ که حق‌شه از خرداد ابری و بارانی بیشتر لذت ببرم، دارم با هر صدای ترقه‌ای به خود میلرزم و در تعارض با خودم و اندیشه هایم هستم، هم‌زمان فرزند این خاکم، و عضوی از سیاره‌ی زمین، دفاع رو مشروع میدونم اما شکلیک موشک رو غیرانسانی و مخرب.
میراث فرهنگی‌ام را دوست دارم، اما تعصبم را به درک انسانی‌ام نمی‌فروشم.

از جنگ بیزارم، نه فقط برای موشک و آوار، بلکه چون هر جنگی، ذهن آدمی را زخمی می‌کند؛ صلحی که تحمیل شود هم، صلح نیست —چون انسان نباید به اجبار زنده بماند، باید با معنا زندگی کند.

من از سازمان‌ ملل‌ی که قرار بود حافظ صلح باشد و نه شریک قدرت‌ها، شاکی‌ام.
از دولت‌هایی که تاریخ را مصرف کردند، نه درک. از اعدام، ترور، و زندانی‌کردن اندیشه‌ها، خسته‌ام.

در روز ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، اسرائیل با عملیات Rising Lion بیش از ۲۰۰ فروند جنگنده به تاسیسات هسته‌ای و نظامی ایران حمله کرد؛ فقط ۲۴ ساعت بعد، ایران با Operation True Promise III بیش از ۱۵۰ موشک بالستیک و ۱۰۰ پهپاد به قلب اسرائیل شلیک کرد. برخی از این موشک‌ها در کمتر از دو دقیقه از زاویه‌ی پنهانِ موشک‌انداز تا رسیدن به مقصد حرکت کردند و شهروندان را در حالت آماده‌باش دائم قرار دادند (en.wikipedia.org).
صبح روز شانزدهم ژوئن، موشک‌های ایرانی تل‌آویو و حیفا را هدف گرفتند؛ دست‌کم هشت کشته و ده‌ها مجروح برجای گذاشتند و آژیرهای خطر را در قلب کلان‌شهرها به صدا درآوردند (reuters.com ↩︎