ارزش پنهان در متریال‌های فراموش‌شده
هر تولیدکننده‌ای را که بپرسید، به شما خواهد گفت که بخش مهمی از قیمت یک محصول، هزینه‌ی متریال آن است. حالا تصور کنید که این متریال به رایگان و به وفور در اطراف شما وجود داشته باشد—در خیابان‌ها، باغ‌ها، یا حتی در میان زباله‌هایی که نادیده گرفته می‌شوند. در این صورت، سود تولیدکننده از محصول می‌تواند چند برابر شود، چرا که هیچ هزینه‌ای بابت مواد اولیه پرداخت نکرده است.
چند سال پیش، سفری به عراق داشتم و در آنجا تسبیحی خریدم که بعدها متوجه شدم از هسته‌های خرما ساخته شده است. (عکس پست) خرما یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی عراق است و نخل‌های خرما تقریباً در تمام شهرهای آن به چشم می‌خورند. این یعنی چیزی که ممکن بود صرفاً یک پسماند باشد، با یک نگاه خلاقانه به یک محصول ارزشمند و حتی فرهنگی تبدیل شده است.
گاهی برخی متریال‌ها آن‌قدر در اطرافمان زیادند که به چشم نمی‌آیند، یا زباله‌هایی که هر روز دور می‌ریزیم، می‌توانند پتانسیل کاربردهای شگفت‌انگیزی داشته باشند. اینجاست که تفکر دیزاین و ذهنیت طراحانه به کمک ما می‌آید؛ نگاهی که در میان آشغال‌ها، مواد خام ارزشمند می‌بیند و در بی‌مصرف‌ترین چیزها، امکان یک محصول نوآورانه را کشف می‌کند. گاهی اوقات بعضی از متریال‌ها انقدر زیاد اطرافمون هستن که به چشممون نمیان یا ممکنه بعضی از آشغال ها رو ما اصلا هیچ تصوری نداشته باشیم که پتانسیل چه کاربردهایی رو میتونن داشته باشن؛ اینجاس که تفکر دیزاین و ذهنیت دیزاینری به شما کمک میکنه نگاه متفاوتی به چیزهای مختلف داشته باشید.
اگر بخوایم این موضوع رو بسطش بدم، میشه به حصیربافی اشاره کرد. حصیربافی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای دستی است که در مناطقی مانند آفریقا، جنوب شرق آسیا و ایران رواج دارد. چیزی که شاید در نگاه اول تنها یک ضایعات کشاورزی به نظر برسد—مانند ساقه‌های نخل یا نی‌های بی‌مصرف—در دستان یک هنرمند به سبد، پرده، زیرانداز یا حتی اثاثیه‌ی کاربردی تبدیل می‌شود. در بسیاری از مناطق ایران، زنان و مردان این هنر را برای پر کردن اوقات فراغت و تأمین مخارج زندگی به کار می‌گیرند، بی‌آنکه برای مواد اولیه‌ی آن هزینه‌ای بپردازند.
اگر بخواهیم این موضوع را گسترده‌تر ببینیم، نمونه‌های مدرن‌تری هم وجود دارند. مثل استفاده از لاستیک‌های فرسوده برای ساخت مبلمان شهری یا تبدیل بطری‌های پلاستیکی به دیوارهای مقاوم و عایق حرارتی در معماری پایدار. در این رویکرد، چالش‌های زیست‌محیطی، نه‌تنها تهدیدی برای طبیعت نیستند، بلکه بستری برای نوآوری و خلق ارزش محسوب می‌شوند.
به عنوان مثال آخر توجه شما رو به دستگیره این لیوان روی میزم جلب می‌کنم:
شاید سوال درست این باشه: در دنیای امروز، چه متریالی وجود دارد که به‌وفور در اطرافمان هست اما هنوز پتانسیل واقعی آن کشف نشده؟ و چگونه می‌توان از آن برای ساخت محصولاتی جدید و ارزشمند استفاده کرد؟ شاید پاسخ این سؤال، آینده‌ی دیزاین را تغییر دهد.
